W rosyjskim Doniecku rozpoczyna się dzisiaj proces Nadii Sawczenko -uprowadzonej, nielegalnie przetrzymywanej i bezpodstawnie oskarżonej o współudział w zabójstwie dwóch rosyjskich dziennikarzy podczas walk w Donbasie w czerwcu 2014 roku. Jak wynika z billingów telefonicznych ukraińskiej pilotki, kiedy doszło do zarzucanych jej czynów, Sawczenko od godziny była już rosyjskim jeńcem. Biorąc pod uwagę sposób i okoliczności zatrzymania, przebieg śledztwa i traktowanie ukraińskiej parlamentarzystki Anna Fotyga przypadek Nadii Sawczenko porównała do losu kobiet – żołnierzy, walczących w szeregach Armii Krajowej, które były więzione i torturowane przez Sowietów w latach czterdziestych XX wieku. „Oficer NKWD, który przesłuchiwał jedną z nich, kiedy świat cieszył się już pojałtańską nadzieją powiedział: My was nie zabijemy, my was wyślemy tam, gdzie sami zechcecie umrzeć” – powiedziała Anna Fotyga w kwietniu br podczas debaty na temat Nadii Sawczenko. Była minister spraw zagranicznych w rządzie PiS przypomniała, że obecny wymiar sprawiedliwości w Rosji jest prostą kontynuacją stalinowskiego systemu represji. „Więźniem takiego systemu jest Nadia Sawczenko. Popierając tą rezolucję musimy wiedzieć, że to nie wszystko” – apelowała Anna Fotyga. Szefowa podkomisji bezpieczeństwa i obrony PE uważa, iż po podpisaniu umów mińskich nie powinniśmy pogrążać się w złudnej nadziei, jak Zachód po Jałcie, pozostawiając Nadię Sawczenko na łaskę i niełaskę Rosji, tak jak kiedyś polskich bohaterów w rękach sowieckiego NKWD.
Zapoznaj się z treścią przyjętej w kwietniu bt przez Parlament Europejski rezolucji, której współautorką jest Anna Fotyga:
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Rosji i Ukrainy, zwłaszcza swoje rezolucje z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie zabójstwa rosyjskiego przywódcy opozycji Borysa Niemcowa i stanu demokracji w Rosji(1) oraz z dnia 15 stycznia 2015 r. w sprawie sytuacji na Ukrainie(2),
– uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 4 marca 2015 r. w sprawie stałego przetrzymywania Nadii Sawczenko,
– uwzględniając pakiet środków w celu wypełnienia porozumień mińskich przyjęty i podpisany w Mińsku w dniu 12 lutego 2015 r. i zatwierdzony w całości w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2202 (2015) z dnia 17 lutego 2015 r.,
– uwzględniając oświadczenie UE z dnia 16 kwietnia 2015 r. w sprawie uprowadzenia i nielegalnego przetrzymywania obywateli ukraińskich przez Federację Rosyjską,
– uwzględniając przepisy międzynarodowego prawa humanitarnego, w szczególności trzecią konwencję genewską z dnia 12 sierpnia 1949 r. o traktowaniu jeńców wojennych,
– uwzględniając wspólne oświadczenie prezydenta Ukrainy, przewodniczącego Rady Europejskiej i przewodniczącego Komisji Europejskiej na zakończenie 17. szczytu UE-Ukraina, w którym zaapelowano o pilne uwolnienie wszystkich zakładników i nielegalnie przetrzymywanych więźniów, w tym Nadii Sawczenko,
– uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że prorosyjscy bojownicy tzw. Ługańskiej Republiki Ludowej na terytorium wschodniej Ukrainy nielegalnie porwali w dniu 18 czerwca 2014 r. na terenie Ukrainy porucznik Nadiję Sawczenko, pilota wojskowego i byłą oficer ukraińskiej armii, przetrzymywali ją, a następnie nielegalnie przewieźli do Federacji Rosyjskiej;
B. mając na uwadze, że urodzona w 1981 r. Sawczenko ma wspaniałe dokonania wojskowe: była jedyną kobietą służącą w ukraińskim kontyngencie pokojowym w Iraku i pierwszą kobietą, która została przyjęta do ukraińskiej Akademii Sił Powietrznych, a ponadto zaciągnęła się na ochotnika do batalionu „Ajdar”, aby wziąć udział w walkach we wschodniej Ukrainie, gdzie została następnie uprowadzona;
C. mając na uwadze, że w dniu 24 kwietnia 2015 r. rosyjska komisja śledcza postawiła Nadii Sawczenko ostateczne zarzuty (pomocnictwo w zabójstwie co najmniej dwóch osób, pomocnictwo w zamiarze zabójstwa co najmniej dwóch osób oraz nielegalne przekroczenie granicy Federacji Rosyjskiej);
D. mając na uwadze, że Nadija Sawczenko jest posłanką do Rady Najwyższej Ukrainy i członkinią delegacji ukraińskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy; mając na uwadze, że Komisja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy ds. Regulaminu, Immunitetów i Spraw Instytucjonalnych utrzymała jej immunitet; mając na uwadze, że Federacja Rosyjska odrzuca immunitet dyplomatyczny przyznany Nadii Sawczenko jako posłance do Rady Najwyższej; mając na uwadze, że społeczność międzynarodowa podjęła liczne starania, aby doprowadzić do uwolnienia Nadii Sawczenko, w tym Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy uchwaliło rezolucję nr 2034 (2015), w której zaapelowało o jej natychmiastowe uwolnienie i przestrzeganie jej immunitetu parlamentarnego jako członkini ukraińskiej delegacji do tego Zgromadzenia;
E. mając na uwadze, że na mocy porozumień mińskich Federacja Rosyjska zgodziła się na wymianę wszystkich zakładników politycznych i osób nielegalnie przetrzymywanych, zgodnie z zasadą „wszyscy za wszystkich”, która to wymiana miała dojść do skutku najpóźniej piątego dnia po wycofaniu broni ciężkiej; mając na uwadze, że wiele razy oferowano Nadii Sawczenko amnestię pod warunkiem, że przyzna się do winy;
F. mając na uwadze, że od ponad trzech miesięcy Nadija Sawczenko prowadzi strajk głodowy, protestując przeciwko swojemu bezprawnemu przetrzymywaniu; mając na uwadze, że wbrew jej woli poddano ją badaniom psychiatrycznym i leczeniu psychiatrycznemu; mając na uwadze, że moskiewskie sądy odrzuciły zażalenia Nadii Sawczenko na jej bezprawne tymczasowe aresztowanie; mając na uwadze, że stan jej zdrowia w tym czasie się pogorszył; mając na uwadze, że UE i kilka państw członkowskich wyraziło w związku z tym realne obawy humanitarne; mając na uwadze, że kilkakrotnie zaapelowano do Rady Praw Człowieka ONZ i Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, aby doprowadzić do uwolnienia Nadii Sawczenko;
1. apeluje o natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie Nadii Sawczenko; potępia Federację Rosyjską za nielegalne porwanie Nadii Sawczenko, przetrzymywanie jej w więzieniu od niemal roku i prowadzenie śledztwa w jej sprawie; domaga się od władz rosyjskich przestrzegania ich międzynarodowego zobowiązania w ramach porozumień mińskich, a zwłaszcza uzgodnionego pakietu środków w celu wypełnienia porozumień mińskich; jest zdania, że nie istnieje podstawa prawna ani właściwość sądowa, które uzasadniałaby podejmowanie przez Rosję jakichkolwiek czynności w stosunku do Nadii Sawczenko, takich jak przetrzymywanie, śledztwo czy stawianie zarzutów;
2. jest zdania, że przetrzymywanie Nadii Sawczenko jako jeńca wojennego w rosyjskim więzieniu stanowi pogwałcenie konwencji genewskiej; podkreśla, że osoby odpowiedzialne za jej nielegalne przetrzymywanie w Rosji mogą podlegać sankcjom międzynarodowym lub stanąć przed sądem w związku z ich czynami;
3. przypomina władzom rosyjskim, że stan zdrowia Nadii Sawczenko jest bardzo zły, oraz że są one bezpośrednio odpowiedzialne za jej bezpieczeństwo i dobrą kondycję; wzywa władze rosyjskie do umożliwienia bezstronnym międzynarodowym lekarzom zbadania Nadii Sawczenko, a także do dopilnowania, by wszelkie badania lekarskie i psychologiczne odbywały się wyłącznie za jej zgodą i przy uwzględnieniu skutków prowadzenia przez nią przez bardzo długi czas strajku głodowego; wzywa Rosję do umożliwienia międzynarodowym organizacjom humanitarnym stałego kontaktowania się z Nadią Sawczenko;
4. apeluje o natychmiastowe uwolnienie wszystkich innych nielegalnie przetrzymywanych w Rosji obywateli ukraińskich, w tym ukraińskiego reżysera Olega Sencowa i Chajzera Dżemilewa;
5. wzywa prezydenta Francji i kanclerz Niemiec oraz właściwych ministrów spraw zagranicznych do podniesienia kwestii uwolnienia Nadii Sawczenko na kolejnych posiedzeniach grupy kontaktowej ds. realizacji porozumień mińskich w formule normandzkiej; wzywa wysoką przedstawiciel/ wiceprzewodniczącą, Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do dalszego ścisłego monitorowania sprawy Nadii Sawczenko, do podnoszenia jej w różnych formułach i na różnych posiedzeniach z władzami rosyjskimi oraz do stałego informowania Parlamentu o skutkach tych starań;
6. zauważa, że uwolnienie Nadii Sawczenko jest nie tylko niezbędnym krokiem ku poprawie stosunków ukraińsko-rosyjskich, lecz będzie także świadczyło o poszanowaniu przez władze rosyjskie uznania podstawowych praw człowieka;
7. przypomina, że Nadija Sawczenko została wybrana na posłankę do parlamentu ukraińskiego w wyborach powszechnych na Ukrainie w październiku 2014 r. i jest członkinią delegacji ukraińskiej do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy i w związku z tym otrzymała immunitet międzynarodowy; przypomina Rosji o jej międzynarodowym zobowiązaniu do przestrzegania jej immunitetu jako członkini Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy;
8. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Ukrainy oraz przewodniczącemu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy.
