W marcu miną dwa lata od czasu rosyjskiej aneksji Krymu dokonanej z pogwałceniem wszelkich zasad prawa międzynarodowego. W dniu dzisiejszym Parlament Europejski podczas sesji w Strasburgu przyjął rezolucję na temat sytuacji w zakresie łamania praw człowieka na Krymie, w szczególności w odniesieniu do Tatarów Krymskich. Podczas debaty głos zabrała Anna Fotyga, współautorka rezolucji.
Europosłanka PiS podzieliła się swoimi doświadczeniami z wizyt na Ukrainie, przypominając, iż na kilka dni przed pacyfikacją Majdanu i parę miesięcy przed aneksją Krymu, w składzie delegacji Zgromadzenia Parlamentarnego NATO, prowadzącej w Wierchownej Radzie rozmowy o bezpieczeństwie Ukrainy, była także Federika Mogherini, pełniąca dzisiaj funkcję Wysokiej Przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. „W nocy krążyłam po Majdanie, wspinałam się na barykady, oglądałam twarze Berkutu. Chyliłam czoła w miejscach, gdzie snajperzy dopadli pierwsze ofiary. Rozmawiałam ze zwykłymi ludźmi i nie mam wątpliwości, że o zmianach na Ukrainie przesądziła ich wola i ona prowadzi ten kraj ku zmianom, pomimo wielu trudności” – powiedziała Anna Fotyga. Europosłanka PiS zaapelowała, by nieustannie pamiętać o polityce nieuznawania aneksji Krymu. „Jesteśmy winni im solidarność” – podkreśliła Anna Fotyga. Minister Spraw Zagranicznych w rządzie Jarosława Kaczyńskiego zwróciła też uwagę na działania Władimira Putina mające skruszyć solidarność Zachodu. „Poddanie się tym operacjom byłoby przejawem wielkiej słabości z naszej strony” – zakończyła przewodnicząca SEDE. Anna Fotyga zaapelowała do wszystkich frakcji w PE o poparcie rezolucji.
W przyjętej rezolucji Parlament Europejski podkreślił, iż Federacja Rosyjska nielegalnie zaanektowała Krym i Sewastopol, naruszając tym samym prawo międzynarodowe, w tym Kartę ONZ, Akt końcowy z Helsinek, memorandum budapeszteńskie z 1994 r. i podpisany w 1997 r. traktat o przyjaźni, współpracy i partnerstwie między Federacją Rosyjską a Ukrainą. Europosłowie opowiedzieli się za zdecydowanym zaangażowaniem na rzecz suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w granicach uznanych na arenie międzynarodowej oraz na rzecz jej wolnej i suwerennej decyzji o dążeniu do integracji z Unią Europejską, ponownie zdecydowanie potępiając nielegalną aneksję Półwyspu Krymskiego przez Rosję i przypominając o zobowiązaniu UE, jej państw członkowskich i społeczności międzynarodowej do pełnego wdrożenia polityki nieuznawania nielegalnej aneksji Krymu. Parlament Europejski podkreślił również, że przywrócenie ukraińskiej kontroli nad półwyspem to jeden z warunków ponownego nawiązania stosunków współpracy z Federacją Rosyjską, w tym zawieszenia nałożonych na nią sankcji.
Dokument podkreśla, iż w chwili nielegalnej aneksji Krymu przez Federację Rosyjską w marcu 2014 r. Ukraińcy, w tym Tatarzy krymscy, a także żołnierze ukraińscy wykazali wielką odwagę i lojalność wobec Ukrainy i pokojowo sprzeciwili się aktowi zbrojnej aneksji. Europosłowie zwrócili uwagę, iż od czasu okupacji i nielegalnej aneksji półwyspu przez Federację Rosyjską na początku 2014 r. na Krymie znacznie pogorszył się stan ochrony praw człowieka. Szczególnie ostre represje skierowane są przeciwko społeczności Tatarów, z których większość sprzeciwiła się przejęciu półwyspu przez Rosję i zbojkotowała tzw. referendum w dniu 16 marca 2014 r. Przybierają one nie tylko postać egzekwowania niejasnych i niezwykle szeroko sformułowanych rosyjskich przepisów „antyekstremistycznych”, wykorzystywanych do zastraszania i uciszania głosów krytyki, ale także obejmują porwania, wymuszone zaginięcia, przemoc, stosowanie tortur i egzekucje pozasądowe, co do których faktyczne władze nie prowadzą dochodzeń i nie ścigają sprawców. Przywódcom Tatarów krymskich, np. Mustafie Dżemilewowi, posłowi do Rady Najwyższej Ukrainy, i Refatowi Czubarowowi, przewodniczącemu Medżlisu, zakazano wjazdu na Krym, a wobec Dżemilewa, byłego dysydenta, który spędził już 15 lat w sowieckim więzieniu za dążenie do umożliwienia swojemu narodowi powrotu do ojczystej ziemi na Krymie, rosyjski sąd wydał nakaz aresztowania. Europosłowie przypomnieli, że w 1944 r. wszyscy Tatarzy krymscy, rdzenna ludność Półwyspu Krymskiego, zostali przymusowo zesłani do innych regionów ówczesnego ZSRS i nie mogli wrócić na swoje ziemie do 1989 r. W dniu 12 listopada 2015 r. Rada Najwyższa Ukrainy przyjęła uchwałę, w której uznała zsyłkę Tatarów krymskich w 1944 r. za akt ludobójstwa i ustanowiła dzień 18 maja Dniem Pamięci. Parlament zdecydowanie potępił „bezprecedensowych rozmiarów łamanie praw człowieka, które głównie pod pretekstem walki z ekstremizmem i terroryzmem kierowane jest przeciwko mieszkańcom Krymu, przede wszystkim Tatarom krymskim, którzy nie podporządkowują się narzuconym rządom tzw. władz lokalnych”. Takie działania podjęła rosyjska administracja, utrudniając funkcjonowanie Medżlisu Narodu Tatarów Krymskich, najwyższego organu władzy wykonawczej i przedstawicielskiej Tatarów krymskich, zamykając jego siedzibę, przejmując część majątku oraz dopuszczając się innych aktów zastraszania. Doszło także do zamknięcia tatarskich szkół i klas oraz ograniczania używania języka tatarskiego i usunięcia ze sfery publicznej języka ukraińskiego, co PE uznał za poważne naruszenie podstawowych praw członków społeczności. Doszło także do bezprawnego zamknięcia telewizji ATR, która była powszechnie odbierana przez społeczność Tatarów krymskich. Biorąc pod uwagę powyższe fakty, Parlament Europejski wezwał Komisję do zwiększenia niezbędnego wsparcia finansowego potrzebnego do zapewnienia funkcjonowania tej telewizji i innych mediów na uchodźstwie na Ukrainie.
Parlament Europejski w swojej rezolucji podniósł także sprawę ograniczenia działalności wszystkich wspólnot wyznaniowych, w tym kościołów chrześcijańskich niezależnych od Moskwy. Problemy te dotyczą także wolności stowarzyszeń, wywłaszczania, nieprzedłużania ważności dokumentów i regularnie prowadzonych przeszukiwań w pomieszczeniach należących jeszcze do tych organizacji religijnych. Europosłowie potępili narzucanie mieszkańcom Krymu rosyjskiego obywatelstwa.
Przypomniał także, że osoby, które odmówiły przyjęcia obywatelstwa rosyjskiego po aneksji półwyspu, są dyskryminowane i napotykają poważne trudności we wszystkich dziedzinach życia politycznego, społecznego i gospodarczego. Europosłowie zwrócili także uwagę, iż Rosja ograniczyła wjazd na Krym przedstawicieli OBWE, ONZ i Rady Europy, nie wspominając o organizacjach pozarządowych występujących w obronie praw człowieka i o niezależnych dziennikarzach, co poważnie utrudnia monitorowanie stanu poszanowania praw człowieka na Krymie i przekazywanie informacji na ten temat. PE wezwał Radę i ESDZ, by w tej kwestii wywierały nacisk na Rosję, z zadowoleniem przyjmując decyzję sekretarza generalnego Rady Europy o wysłaniu na Krym specjalnego przedstawiciela ds. praw człowieka, gdyż była to pierwsza tego rodzaju wizyta od czasu aneksji półwyspu przez Rosję i oczekuje się, że przyniesie ona świeżą ocenę sytuacji na miejscu.
Europosłowie potępili poważne ograniczenia wolności wypowiedzi, stowarzyszeń i pokojowych zgromadzeń, obejmujące tradycyjne uroczystości upamiętniające, np. obchody rocznicy zesłania Tatarów krymskich przez stalinowski totalitarny reżim Związku Sowieckiego oraz kulturowe zgromadzenia Tatarów krymskich, podkreślając, że zgodnie z prawem międzynarodowym Tatarzy, jako rdzenna ludność Krymu, mają prawo do utrzymania i umacniania odrębnych instytucji politycznych, prawnych, gospodarczych, społecznych i kulturalnych. PE wezwał do poszanowania Medżlisu jako uprawnionej reprezentacji społeczności Tatarów krymskich oraz do unikania jakiegokolwiek nękania i systematycznego prześladowania jej członków; wyrażając zaniepokojenie z powodu ograniczania przynależnych im praw własności i swobód, zastraszania i więzienia oraz braku poszanowania ich praw obywatelskich, politycznych i kulturowych oraz odnotował z równym niepokojem restrykcyjne wymogi dotyczące ponownej rejestracji mediów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
Posłowie wezwali władze rosyjskie i faktyczne władze lokalne do przeprowadzenia autentycznych, bezstronnych i przejrzystych dochodzeń we wszystkich sprawach dotyczących zaginięcia, tortur i łamania praw człowieka przez policję i oddziały paramilitarne działające na Półwyspie Krymskim od lutego 2014 r., przypominając Federacji Rosyjskiej, że jako mocarstwo okupacyjne ma obowiązek zapewnić bezpieczeństwo wszystkim mieszkańcom, a także poszanowanie praw człowieka oraz praw kulturowych i religijnych rdzennej ludności tatarskiej i wszystkim innym mniejszościom na Krymie, a także utrzymać porządek prawny na półwyspie. Europosłowie zaapelowali do Federacji Rosyjskiej o przeprowadzenie dochodzenia w sprawie wszystkich przypadków torturowania więźniów nielegalnie przetrzymywanych na Krymie, w tym zwolnienie takich więźniów jak Ołeh Sencow i Ołeksandr Kołczenko, a także Achtem Czyjhoz, wiceprzewodniczący Medżlisu, oraz Mustafa Dehermendżi i Ali Asanow, których aresztowano na Krymie za pokojowe wyrażanie protestu przeciwko okupacji.
W rezolucji Parlament Europejski z zadowoleniem przyjmuje ukraińską inicjatywę utworzenia międzynarodowego mechanizmu negocjacji w sprawie przywrócenia suwerennej ukraińskiej władzy na Krymie, w formacie „Genewa plus”, który powinien obejmować bezpośredni udział UE. Dokument wzywa Rosję do rozpoczęcia negocjacji z Ukrainą i innymi stronami w sprawie zakończenia okupacji Krymu, zniesienia embarga handlowego i energetycznego oraz odwołania stanu wyjątkowego na Krymie.
Parlament przypomniał, że popiera decyzję UE o zakazie przywozu produktów pochodzących z Krymu, jeśli nie towarzyszy im świadectwo pochodzenia wydane przez ukraińskie władze, a także decyzję o przyjęciu środków ograniczających wywóz niektórych towarów i technologii oraz inwestycje, handel i świadczenie usług na Krymie. Europosłowie wezwali Radę do utrzymania sankcji do czasu pełnej reintegracji Krymu w porządku prawnym Ukrainy. Rezolucja potępia militaryzację Półwyspu Krymskiego i jej istotny negatywny wpływ na życie gospodarcze i społeczne, a także rosyjskie groźby dotyczące rozmieszczenia na Krymie broni jądrowej, co stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa regionalnego, europejskiego i światowego; ponawia apel o wycofanie wszystkich sił rosyjskich z Krymu i wschodniej Ukrainy.
