„Europejskie i transatlantyckie doświadczenia w walce z zagrożeniami w cyberprzestrzeni” to tytuł konferencji zorganizowanej 8 czerwca w Sali BHP Stoczni Gdańskiej przez Grupę Europejskich Konserwatystów i Reformatorów na którą zapraszała Anna Fotyga.
W historycznej Sali zebrało się blisko 200 osób reprezentujących władzę rządowe i samorządowe, jednostki wojskowe, policję ,straż pożarną, przedstawicieli świata nauki, biznesu, stowarzyszeń i organizacji pozarządowych.
Konferencja podzielona była na trzy panele: (I) Wyzwania dla bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, (II) Odporność na zagrożenia w cyberprzestrzeni, (III) Badania i innowacje w dziedzinie cyberbezpieczeństwa: szanse i zagrożenia, podczas których światowi eksperci poruszyli najważniejsze kwestie związane z bezpieczeństwem w sieci, jak i metodami walki z cyberprzestępczością.
Konferencję otworzyła Anna Fotyga, Poseł do Parlamentu Europejskiego:
Tematem konferencji jest cyberbezpieczeństwo, które od początku kadencji jest przedmiotem zainteresowań Podkomisji Bezpieczeństwa i Obrony Parlamentu Europejskiego, której przewodzę. Musimy zwrócić uwagę na wyzwania stawiane przez świat w XXI wieku i dowiedzieć się, w jaki sposób walczyć z zagrożeniami w cyberprzestrzeni.
W imieniu Ministerstwa Cyfryzacji głos zabrał Pan Krzysztof Silicki z Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK), który zwrócił uwagę zebranych gości na zagrożenia oraz sposoby ich zwalczania wdrażane przez polski rząd w ramach działalności Ministerstwa Cyfryzacji.
Moderatorem pierwszego panelu była Anna FOTYGA, która przedstawiła gościom światowej sławy specjalistów:
Michaela CHERTOFFA (współprzewodniczącego Globalnej Komisji ds. Stabilności Cyberprzestrzeni, Prezesa Chertoff Group, Sekretarza Bezpieczeństwa Krajowego Stanów Zjednoczonych w latach 2005-2009),
Dr Khatuna MSHVIDOBADZE – dyrektor Cyberlight Global Associates; starszą pracownik naukową Gruzińskiej Fundacji Studiów Strategicznych i Międzynarodowych, USA
Prof. Martina C. LIBICKIEGO z Akademii Morskiej Stanów Zjednoczonych (U.S. Naval Academy)
Jana HAVRANKA – doradcę Wydziału Planowania Polityk w Gabinecie Sekretarza Generalnego NATO, Bruksela
Były Sekretarz Bezpieczeństwa Krajowego USA zaprezentował zebranym amerykańską perspektywę widzenia na wyzwania cyberbezpieczeństwa.
Nie chodzi tylko o kradzież danych osobowych, ale o ataki hakerskie oddziałujące fizycznie na świat rzeczywisty. Przejście z cyberprzestrzeni do przestrzeni fizycznej jest szczególne groźnym zjawiskiem, które możemy dostrzec m.in. w sferze ataków energetycznych
– mówił Chertoff.
Trzeba przyznać, że nie ma jasno opisanej i przygotowanej doktryny obronnej na wypadek agresji cybernetycznej. Sytuacja jest podobna, jak za początków po wynalezieniu broni jądrowej. Wówczas również, jeszcze przez kilka lat, nie było jasno określone, jak przebiegałaby reakcja na atak, który określony byłby mianem „agresji”
– dodał.
Prof. Libicki zwrócił uwagę gości na rolę Chin w rozwoju cyberszpiegostwa i cyberobroności.
Chiny mają ekspertów i rozwinięte cyberszpiegostwo, ale nie potrafią po sobie „sprzątać”, jak robili to niegdyś Rosjanie i Amerykanie. […] Chińczycy wykorzystują cyberszpiegostwo, by poprawić swoją konkurencyjność na rynku. Ich aktywność dostrzeżono i przyłapano ich m.in. w repozytorium kodów Google, jak i sieciach Coca-Coli
– mówił profesor.
Dr Mshvidobadze skupiła się rosyjskich atakach i zaangażowaniu Kremla w dziedzinie działań w cyberprzestrzeni.
Rosjanie nie dzielą cyberataków tak szczegółowo, jak my. Oni traktują cyberwojnę, jako jedno, jako jeden scalony, współdziałający ze sobą system. […] Dlatego powstała nawet specjalna jednostka zarządzająca dezinformacją i propagandą, która nadzorowana jest przez Ministerstwo Obrony Rosji.
– mówiła gruzińska ekspert.
Służba Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej , choć ważna, bardzo mało o niej wiemy. Opracowała jednak projekt, podzielony na trzy fazy, instruujący, jak wpływać na masy:
1) dowiedzenie się, jak i skąd masy pozyskują informacje,
2) informowanie, jak i gdzie masy dzielą się pozyskanymi informacjami,
3) wprowadzanie dezinformacji w powyższe miejsca.
– opisywała doktor.
Jan Havranek zwrócił uwagę na to, w jakich dziedzinach swoje główne wysiłki podejmuje NATO, tj.
1) wykorzystywanie polityki cyberbezpieczeństwa,
2) tworzenie sieci koordynującej cyberbezpieczeństwo w krajach Sojuszu,
3) Ochrona sieci NATO, jako instytucji.
Głównym wystąpieniem przed drugim panelem było przemówienie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Tomasza Zdzikota.
Istnieją słowa klucze, które pomagają w zachowaniu bezpieczeństwa w sieci.
1) Świadomość. Żyjemy w świecie, gdzie działalność w cyberprzestrzeni daje skutki, tak samo, jak w globalnym świecie zdarzenie gdzieś na świecie daje efekt na drugim jego krańcu. […] Świat cyfrowy nie jest już tylko miejscem rozrywki i komunikacji – jest to miejsce funkcjonowania jednostki, serce nowoczesnych państw i nowoczesnych społeczeństw.
[…] O zachowanie bezpieczeństwa w sieci jest szczególnie trudno, a o atak szczególnie łatwo. Atak w cyberprzestrzeni jest szczególnie szybki i dużo łatwiej jest zatrzeć po nim ślady. […] Trzeba mieć świadomość, że sieć nie jest miejscem bezpiecznym.
– mówił wiceminister po czym zwrócił uwagę na kolejne słowa „klucze”, tj. współpracę, wzajemne zaufanie i pieniądze.
Moderatorem drugiego panelu był Jason WIESEMAN, doradca ds. zwalczania terroryzmu i ds. bezpieczeństwa w grupie EKR w Parlamencie Europejskim, były Sekretarz Generalny Atlantic Treaty Association, który przedstawił mówców II panelu:
dr Nicole VAN DER MEULEN – starszą analityk ds. strategii, Europejskie Centrum ds. Walki z Cyberprzestępczością (EC3), Europol, Holandia,
Dr Igora LOGINOVA – radcę prawnego Centrum Sytuacyjnego Cyberbezpieczeństwa w Służbie Bezpieczeństwa Ukrainy,
Dr Konstantinosa MOULINOSA – eksperta ds. bezpieczeństwa informacji Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA), Grecja,
dr Adama LELONKA – prezesa Zarządu Centrum Analiz Propagandy i Dezinformacji, Polska
Cyberbezpieczeństwo wymaga współpracy i koordynacji. EC3 ma tu szczególną rolę, gdyż wspomaga tę współpracę. […]
Działania Europolu to m.in. identyfikowanie sprawców i niszczenie infrastruktury przestępców. Usunęliśmy dwie najwieksze bazy z „dark netu”. Przejęliśmy kontrolę nad tą „giełdą” i przez ponad miesiąc pozwalaliśmy jej nadal funkcjonować, by zbierać informacje o jej „klientach”. Dopiero po tym czasie wyłączyliśmy ją i poinformowaliśmy o przeprowadzonej akcji, co wywarło ogromne wrażenie na świecie
– mówiła Nicole van der Meulen.
Ukraiński ekspert zwrócił uwagę, iż „cyberataki podczas wyborów na Ukrainie były częścią wojny informacyjnej prowadzonej przez Rosję”.
Ataki były przeprowadzane także na departamenty regionalne i ukraińską kolej, przez co część zaplanowanych połączeń została odwołana. Ataki te odłączyły też dostęp wielu gospodarstw domowych do sieci
– wskazywał Loginov.
Opracowano Strategię Cyberbezpieczeństwa Ukrainy, by zapobiec kolejnym atakom. […] Rozwój koncepcji bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni zakłada m.in. reformowanie wojska pod kątem przeciwdziałania zagrożeniom w sieci czy zintegrowanie systemów z infrastrukturą krytyczną.
– mówił.
Ostatni z paneli poprowadził Paweł LULEWICZ – wiceprezes Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, który przedstawił swoich panelistów:
Rafała STEPNOWSKIEGO – wiceprezesa Boeing DA&A, Jeppesen Polska,
dr Dariusza GOŁĘBIEWSKIEGO – wiceprezesa zarządu PZU LAB SA, Polska,
Macieja SUROWCA – managera ds. relacji z UE Microsoftu, Bruksela,
Tomasza OSTASZEWSKIEGO– prezesa zarządu Monolit IT, Polska.
Po wystąpieniach panelistów, moderator kierował niezwykle interesującą dyskusją, podczas której mówcy wymienili się poglądami nt. systemów ochrony sieci, rozwoju zabezpieczeń, wpływu nowych technologii na bezpieczeństwo w sieci i możliwości rozwoju sieci i jej zastosowania w gospodarce.
