„Chiny dokonują ludobójstwa na zamieszkującej prowincję Xinjiang mniejszości ujgurskiej” – to główny wniosek przedstawionego w Parlamencie Europejskim raportu : Ludobójstwo Ujgurów: analiza naruszeń Konwencji o ludobójstwie z 1948 roku przez Chin. Podczas dyskusji online wyniki swoich badań przedstawili eksperci, którzy brali udział w tworzeniu raportu. Dokument został przygotowany przez waszyngtoński think tank Newlines Institute for Strategy and Policy we współpracy z Centrum Praw Człowieka im. Raoula Wallenberga w Kanadzie, z udziałem ponad 50 czołowych światowych autorytetów w dziedzinie prawa międzynarodowego, prawa o ludobójstwie, polityki etnicznej Chin, w tym byłych ministrów sprawiedliwości, prokuratorów generalnych, ambasadorów ONZ, prokuratorów i sędziów Międzynarodowego Trybunału Karnego i Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
„Cieszę się, że udało się zgromadzić grono tak wybitnych ekspertów” mówiła Anna Fotyga otwierając dyskusję. Była szefowa polskiej dyplomacji zadedykowała wydarzenie polskiemu adwokatowi żydowskiego pochodzenia, Rafałowi Lemkinowi, twórcy pojęcia „genocyd” i głównemu architektowi Konwencji w sprawie Zapobiegania i Karania Zbrodni Ludobójstwa podpisanej 9 grudnia 1948.
Profesor Azeem Ibrahim z Newlines Institute podkreślał w swoim wystąpieniu, iż raport jest pierwszym dokumentem potwierdzającym i dokumentującym, iż Chiny łamiąc art. 2 Konwencji z 1948 roku dokonują zbrodni ludobójstwa. „Brak reakcji ze strony społeczności międzynarodowej będzie miał daleko idące konsekwencje dla całego świata, gdyż konwencja o zapobieganiu ludobójstwu jest jednym z fundamentów powojennego porządku. Jedynie stanowcza i jasna odpowiedź na zbrodnie popełniane przez Chiny na Ujgurach może skłonić Komunistyczną Partię Chin do zmiany tej nieludzkiej polityki” – mówił ekspert. Dyrektor Newlines Institute szerzej opisał nacjonalistyczną politykę Xi Jinpinga nakierowaną na prześladowanie mieszkańców Tybetu, ale też chrześcijan, którym wyburzono w ostatnich latach kilkaset kościołów. Ibrahim zauważył, iż wiele państw Unii, jak np. Niemcy, patrzą w kierunku Chin z myślą o odbudowie gospodarczej po pandemii. „Europa musi jednak postawić sobie pytanie – jakim kosztem?” – zaznaczył Ibrahim. „Dotąd panowało przeświadczenie, że wartości demokratycznego Zachodu w stopniowy, lecz naturalny sposób będą przyjmowane w Chinach. Tymczasem dzieje się zupełnie odwrotnie. Państwa Zachodu wstrzymują się z krytyką jakichkolwiek działań KPC z uwagi na gospodarcze zależności.” -mówił profesor.
Następnie głos w dyskusji zabrał Yonah Diamond z Centrum Praw Człowieka im. Raoula Wallenberga. Zaznaczył on, iż ludobójstwo zgodnie z art. 2 konwencji to nie tylko masowe morderstwa, a cała polityka ukierunkowana na anihilację danej społeczności. „Jest to wieloletni proces rozpoczynający się od dehumanizowania danej społeczności.” Ekspert wezwał UE, by śladami swoich partnerów, jak Kanada czy Stany Zjednoczone, uznała działania Chin wobec Ujgurów za zbrodnię ludobójstwa. Diamond przekonywał też do rozszerzenia sankcji wobec osób odpowiedzialnych za toczące się ludobójstwo oraz do uwarunkowania stosunków z Chinami od zamknięcia przez nie obozów reedukacyjnych. Kończąc ekspert zaapelował o przeniesienie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2022 z Pekinu.
Z kolei prof. John Packer z Uniwersytetu w Ottawie zauważył, iż stoimy przed ogromnym wyzwaniem dla filarów ładu międzynarodowego opartego na prawie i określonych wartościach. „Historia pokazuje, że gdy ignorujemy systematyczne łamanie praw człowieka i prawa międzynarodowego to zawsze jest początek czegoś gorszego. Pamiętamy skutki Monachium. Oczywiście świat zachodni jest uzależniony gospodarczo od Chin i to komplikuje sytuację. Jednak nie powinno to umniejszać wagi porządku międzynarodowego opartego na prawie i zasadach, które odnoszą się do wszystkich aktorów. Jak bowiem uzasadnić spór z Chinami o kradzież własności intelektualnej, czy łamanie zasad dotyczących umów handlowych, jeśli zamykamy oczy na toczące się ludobójstwo lub nie protestujemy przeciwko naruszaniu integralności terytorialnej państw przez Chiny.” – mówił ekspert. „Chiny łamią wobec Ujgurów cały szereg zobowiązań wynikających ze swojego członkostwa w ONZ i z faktu bycia sygnatariuszem Konwencji o ludobójstwie z 1948 r. Jednak odpowiedzialność i konsekwencje nie odnoszą się tylko do Chin, ale również do pozostałych państw-sygnatariuszy konwencji. Wynikające z tego dokumentu zobowiązania nie mogą być ignorowane. Naszym obowiązkiem jest zapobiegać, nie tylko nie popełniać”- podkreślał Packer.
Jako ostatnia głos zabrała ekspertka Newlines Institute, Emily Prey. Przedstawiła ona dramatyczną sytuację ujgurskich kobiet, które miały ogromny wkład w powstanie raportu, pomimo niebezpieczeństwa jakie wiązało się zaangażowaniem w tworzenie tego dokumentu. Prey zaznaczyła, że systemowe i zinstytucjonalizowane prześladowania kobiet ujgurskich jest wpisane w szereg polityk państwowych i jest bezpośrednim przejawem i dowodem trwającego ludobójstwa. „Przymusowa sterylizacja, aborcje, przymusowe zakładanie wkładek wewnątrzmacicznych, zabieranie dzieci, to tylko niektóre ze środków kontroli urodzeń stosowane przez aparat państwowy wobec ujgurskich kobiet” – podkreślała ekspertka. „Komunistyczna Partia Chin stosuje szereg narzędzi, by z jednej strony drastycznie ograniczyć populację Ujgurów oraz zniszczyć ich tożsamość, a z drugiej zmienić skład etniczny prowincji, przenosząc mieszkańców innych części kraju do Xinjiang” – mówiła Emily Prey.
Anna Fotyga zamykając konferencję podkreśliła jak istotne jest by sprawa Ujgurów i zbrodni dokonywanej przez chiński rząd była nagłaśniana i jasno nazwana. ” Chińczycy robią robią wszystko co w ich mocy, by ukrywać niewygodne, fakty, wprowadzać w błąd światową opinię publiczną, wykorzystując swoje wpływy w instytucjach międzynarodowych, stosując presję, czy szantaż”- mówiła była szefowa polskiej dyplomacji. „Wiem też, ile pracy i koordynacji potrzeba, aby uświadomić opinię międzynarodową i by obronić nas wszystkich, cały świat zachodni przed manipulacjami ze strony Chin. Uważam, że takie wydarzenia jak nasza konferencja stanowią dobry przyczynek do dyskusji na poziomie unijnym, jak i w poszczególnych państwach członkowskich” zakończyła eurodeputowana.
Dokument dostępny jest pod poniższym linkiem
https://newlinesinstitute.org/wp-content/uploads/Chinas-Breaches-of-the-GC3.pdf
Konferencja dostępna jest na mediach społecznościowych Anny Fotygi oraz
