Parlament Europejski przyjął dziś zalecenie do umowy o współpracy na rzecz partnerstwa i rozwoju między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Islamską Republiką Afganistanu (CAPD) oraz towarzyszące mu sprawozdanie. Oba dokumenty opracowane zostały przez europoseł PiS Annę Fotygę. Za raportem głosowało 565 eurodeputowanych, 53 było przeciw, a 55 wstrzymało się od głosu.
„Umowa o współpracy na rzecz partnerstwa i rozwoju między UE i Afganistanem to historyczny, pierwszy taki dokument, który wyznacza zasady i warunki współpracy między Unią i Afganistanem na najbliższą dekadę, wzmacniający więzi historyczne, polityczne i gospodarcze między obiema stronami. Musimy go wykorzystać do podejmowania kolejnych działań na rzecz stabilizacji, bezpieczeństwa i rozwoju dla tego kraju, choć jest to zadanie niezwykle trudne” – powiedziała podczas debaty Anna Fotyga.
„Cztery dekady wojny i konfliktów, począwszy od sowieckiej inwazji na Afganistan w 1979 roku, są przyczyną wielu nierozwiązanych problemów, przed którymi stoi dziś Afganistan” – czytamy w dokumencie. W ocenie Parlamentu Europejskiego „Afganistan znalazł się w przełomowym momencie, co oznacza, że jeśli nie zostaną podjęte dalsze wysiłki, to istnieje ryzyko, że wszystkie starania, postępy oraz poświęcenie włożone w rozwój Afganistanu zostaną zmarnowane”. „Sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Afganistanie pozostaje trudna, 56% terytorium tego kraju i 65% jego mieszkańców jest pod kontrolą afgańskiego rządu, w 32% dystryktów toczą się walki, a 12% znajduje się pod kontrolą rebeliantów. Z danych wynika, że na niektórych obszarach ogólna sytuacja ulega poprawie. Dzięki europejskiej pomocy dostęp do opieki zdrowotnej wzrósł z 9% do 57%. To oznacza ogromny postęp. Przeciętna długość życia wzrosła z 45 do 60 lat. Również dostęp do szkolnictwa jest znacznie lepszy. Widać postęp jeśli chodzi o proces wyborczy i wzrost roli kobiet w życiu publicznym” – mówiła Anna Fotyga,
Sprawozdawczyni przypomniała, że od 2002 roku Unia Europejska przeznaczyła na pomoc humanitarną w tym kraju 3,66 mld euro a od 2015 roku wyasygnowano kolejne 1,4 mld euro na pomoc w stabilizacji sytuacji w Afganistanie. Pomimo tych środków przed gospodarką afgańską wciąż jest wiele wyzwań, takich jak korupcja, słaba infrastruktura i powolne tempo powstawania miejsc pracy. „Oceniliśmy, iż pomimo znacznych nakładów finansowych w ramach pomocy zagranicznej wpływ tej pomocy jest ograniczony” – tłumaczy Anna Fotyga. „Dlatego zwróciliśmy się do Europejskiego Trybunału Obrachunkowego o sporządzenie specjalnego sprawozdania na temat skuteczności pomocy UE dla Afganistanu w ciągu ostatniej dekady” – wyjaśnia polska europoseł. Przyjęty dokument zauważa także ogromne możliwości gospodarcze kraju wynikające z jego położenia geograficznego oraz zasobów ludzkich i naturalnych, przestrzegając jednak przed rabunkową eksploatacją zasobów mineralnych, zwłaszcza metali ziem rzadkich, którymi zainteresowanie wykazują Chiny.
„Parlament Europejski oddaje hołd wszystkim przedstawicielom sił koalicyjnych i afgańskich oraz cywilom, którzy zapłacili najwyższą cenę za to, aby Afganistan stał się demokratycznym, inkluzywnym, zamożnym, bezpiecznym i stabilnym krajem” -podkreśla rezolucja. Anna Fotyga wskazała, iż w związku z działalnością komórek terrorystycznych takich jak Daesh sytuacja w Iraku pozostaje bardzo niestabilna, stąd zaniepokojenie słabością rządu centralnego oraz jego niezdolnością do sprawowania kontroli nad znaczną częścią kraju. Wykorzystują to nie tylko talibowie, ale także grupy terrorystyczne, takie jak Państwo Islamskie Prowincji Chorasan, która najwyraźniej rośnie w siłę dzięki obecności zagranicznych bojowników. Jej celem jest zakłócanie i niweczenie procesu pojednania i procesu pokojowego. W Afganistanie nadal stacjonuje ponad trzy tysiące członków personelu wojskowego państw członkowskich UE biorących udział w natowskiej misji Resolute Support, w tym Polski. „Stabilny, niezależny i samowystarczalny Afganistan, który nie będzie bezpiecznym schronieniem dla ugrupowań terrorystycznych, ze względów bezpieczeństwa nadal stanowi żywotny interes NATO, UE i ich państw członkowskich” – czytamy w przyjętym dokumencie. Dalej europosłowie podkreślają, iż misja ISAF z powodzeniem zbudowała od podstaw afgańskie krajowe siły bezpieczeństwa, które liczą teraz 352 tys. zdolnych do działania żołnierzy i policjantów, w tym oddziały piechoty, żandarmerii wojskowej, wywiad, zespoły rozminowywania dróg, jednostki wsparcia bojowego oraz potencjał medyczny, lotniczy i logistyczny, co pozwala zwalczać wpływy rebeliantów w kraju. Siły ISAF stworzyły bezpieczne otoczenie dla poprawy rządów i rozwoju gospodarczego, co doprowadziło do największego procentowo wzrostu podstawowych wskaźników zdrowotnych i innych wskaźników rozwoju w porównaniu ze wszystkimi innymi krajami. Sukces ISAF doprowadził również do powstania prężnie działających mediów, a miliony Afgańczyków korzystają obecnie z prawa do głosowania.
„Zwróciliśmy szczególną uwagę na potrzebę poprawy koordynacji polityki UE i Stanów Zjednoczonych oraz pogłębienia dialogu między obiema stronami w sprawach dotyczących Afganistanu i regionu” – tłumaczy Anna Fotyga. „Dokument wskazuje także, iż Afganistan często jest obiektem sprzecznych dążeń mocarstw regionalnych, podkreślając rolę i odpowiedzialność sąsiednich państw i regionalnych mocarstw, zwłaszcza Chin, Iranu, Indii, Rosji i Pakistanu” – wyjaśnia była minister spraw zagranicznych.
W przyjętych dokumentach UE podtrzymuje swoje zobowiązanie do wspierania rządu Afganistanu w jego wysiłkach na rzecz budowy bezpiecznej i stabilnej przyszłości dla ludności tego kraju poprzez podejmowanie kluczowych reform w celu umacniania rządów i praworządności, zwalczania terroryzmu i ekstremizmu, doprowadzenia do trwałego pokoju i rozwoju, budowy prawowitych i demokratycznych instytucji, wzmacniania odporności w obliczu wyzwań związanych z bezpieczeństwem narodowym i regionalnym, krzewienia poszanowania praw człowieka, w tym praw kobiet, dzieci oraz mniejszości etnicznych i religijnych, zwalczania korupcji i narkotyków, poprawy stabilności finansów publicznych, wspierania zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz wspierania rozwoju społecznego i rozwoju obszarów wiejskich, aby zapewnić lepszą przyszłość młodym ludziom, którzy stanowią dwie trzecie ludności. Parlament w tym kontekście podkreśla rolę ludzi młodych i afgańskiej diaspory w procesie budowania bezpieczniejszej i lepszej przyszłości tego kraju. Uznał także, że migracja jest nieustającym wyzwaniem dla Afganistanu, które stanowi problem dla sąsiednich krajów i dla państw członkowskich UE. Parlament podkreślił, że działania UE i społeczności międzynarodowej powinny się koncentrować na zapobieganiu podstawowym przyczynom masowej migracji. Wyraził przy tym ubolewanie z powodu fali migracji z Afganistanu do krajów zachodnich, obejmującej zwłaszcza osoby wykształcone i młodzież, a spowodowanej brakiem perspektyw w kraju.
„Praca nad tym dokumentem była dużym wyzwaniem. Poprzednia próba, podjęta przez niemiecką europosłankę, skończyła się niepowodzeniem jeszcze na poziomie komisji spraw zagranicznych. Cieszę się, iż zarysowane przez nas ramy współpracy z Afganistanem są wyraziste, nieskażone polityczną poprawnością. Udało się docenić zarówno rolę Sojuszu Północnoatlantyckiego jak i wskazać na większą odpowiedzialność regionalnych mocarstw za sytuację bezpieczeństwa” – podsumowała Anna Fotyga.
